JEAN PHILIP DE TENDER

David Van Reybrouck schreef een interessant pleidooi voor populisme. Ik haal er één pagina uit en ik onderschrijf ze.

Daarnaast is er een verlicht populisme mogelijk, een populisme dat verder gaat dan een politiek van brallerige boutades en simplistische antwoorden, van mogen schelden en kwetsen in naam van de vrijheid van meningsuiting; een populisme dat niet schreeuwt maar spreekt; een populisme dat de noden van de laaggeschoolden niet miskent, maar weigert oneliners als oplossingen te zien; een populisme dat hoogopgeleiden niet minacht, maar hen uitnodigt tot empathie met de rest van de samenleving; een populisme dat de nieuwe maatschappelijke breuklijn tussen hoog- en laagopgeleiden ernstig neemt; een populisme dat het ideaal van wereldburgerschap niet onverzoenbaar acht met het verlangen naar een sense of belonging; een populisme dat een ontworteld kosmopolitisme even problematisch vindt als een geborneerd nationalisme; een populisme dat migratie niet alleen bekijkt vanuit het oogpunt van nieuwkomers, maar ook van reeds gevestigden; een populisme dat beseft dat allochtonen en autochtonen beiden slecht geïntegreerd kunnen zijn in de samenleving; een populisme dat zich bekommert om het maatschappelijk weefsel, om gelijke kansen en social rechtvaardigheid; een populisme dat zowel genereus is als moedig, zowel mild als ferm.

De allergrootste politici uit de wereldgeschiedenis zijn erin geslaagd een discours en een beleid te ontwikkelen die de maatschappelijke breuklijnen overstegen en tot een nieuwe synthese kwamen. Uiteraard kan je niet zitten wachten tot er hier een Mandela of een Obama opstaat, dat zijn zeldzaamheden. Maar de mate waarin zij in staat zijn een inclusief verhaal te vertellen in landen die veel meer verdeeld zijn dan de Lage Landen, moet ons blijven inspireren.

Elitisten en populisten ten onzent hebben die morele grootsheid nog niet bereikt doordat de elite zich onvoldoende bewust is van de eigen bevoorrechte positie. Hoogopgeleiden zijn nauwelijks doordrongen van de ernst van de diplomademocratie en de cultuurkloof die hen scheidt van de laagopgeleiden. Toch is dit geen duurzame houding. Een serenere omgang met het huidige populisme is nodig om legitieme grieven te kunnen scheiden van opgeklopte beleidsvoorstellen.